دوست بازیافته

مروری بر کتاب دوست بازیافته نوشته‌ی فرد اولمن

سمانه زمانی

سه شنبه ۲۱ مرداد ۱۳۹۹

دوست بازیافته

فرد اولمن (Fred Uhlman)  نقاش و نویسنده‌ی آلمانی در سال ۱۹۰۱ در شهر اشتوتگارت آلمان و در یک خانواده‌ی متوسط یهودی به دنیا آمد. او در رشته‌ی حقوق و در دانشگاه فرایبورگ تحصیل کرد و دو ماه پس از روی کار آمدن هیتلر به فرانسه نقل مکان کرد. در فرانسه با مشکلات بسیاری روبرو شد و از راه نقاشی و طراحی گذران زندگی می‌کرد. در سال ۱۹۳۶ به اسپانیا نقل مکان کرد، اما پس از زمان اندکی اسپانیا درگیر جنگ جهانی دوم شد. اولمن تصمیم گرفت به فرانسه بازگردد و پس از مدتی از آنجا به انگلستان رفت. در انگلستان ازدواج کرد، چند نمایشگاه نقاشی برپا کرد و رمان دوست بازیافته را نوشت. کتاب دوست بازیافته نخست در سال ۱۹۷۱ چاپ شد اما با استقبال زیادی مواجه نشد تا آنکه در چاپ بعدی و در سال ۱۹۷۷ آرتور کوستلر، نویسنده و روزنامه‌نگار مجاری، معرفی بر آن نوشت و آن را شاهکاری کوچک لقب داد:

"چند سال پیش هنگامی که برای نخستین بار دوست بازیافته را می‌خواندم، در نامه‌ای به فرد اولمن نوشتم که کتاب او را یک شاهکار کوچک می‌دانم و این عنوانی است که شاید به توضیح مختصری نیاز داشته باشد. کتاب را از آن نظر شاهکار کوچک خوانده بودم که حجم اندکی داشت و این احساس را به دست می‌داد که علیرغم موضوعش، یکی از دردناک‌ترین فاجعه‌های تاریخ بشر است، با لحنی آرام و سرشار از دلتنگی نوشته شده است." [۱]

رمان دوست بازیافته در مورد دوستی دو نوجوان ۱۶ ساله است؛ دوستی کوتاهی که در روزی گرفته و تیره از زمستان خاص آلمان شروع می‌شود و با آغاز جنگ جهانی دوم از بین می‌رود، اما تاثیر آن تا آخر عمر مانند باری بر دوش راوی می‌ماند:

"در فوریه‌ی ۱۹۳۲ به زندگی من پا گذاشت و دیگر هرگز از آن جدا نشد. بیش از یک چهارم قرن، بیش از نه هزار روز دردناک و از هم گسیخته از آن هنگام گذشته است، روزهایی که رنج درونی یا کار بی‌امید آنها را هرچه تهی‌تر می‌کرد، سال‌ها و روزهایی که برخی از آنها پوچ‌تر از برگ‌های پوسیده‌ی درختی خشک بود." [۲]

راوی پسری یهودی است از خانواده‌ای متوسط در شهر اشتوتگارت آلمان و داستان، شرح چگونگی آشنایی و دوستی او با پسری از خاندان نامدار هوهنفلس است؛ دوستی که در کنار درختان درختان سیب و گلابی و هلو، برج‌های دراز و نوک تیز ، تپه‌های لاجوردی و زیبایی‌ها و آرامش شهر اشتوتگارت شکل می‌گیرد،

" این دنیای من بود، دنیایی که در آن خود را در امنیت مطلق حس میکردم و مطمئن بوم که تا ابد دوام خواهد داشت." [۳]

اما امنیت و آرامش متزلزلی که راوی داستان در زندگی و دوستی بر آن تکیه کرده چندان پایدار نیست، گویی راوی این تزلزل را حس می‌کند و در ابتدای داستان با اشاره به شعری از هولدرهین وقایع آینده را پیشگویی می‌کند:

چشم‌انداز

با درختان پربار گلابی زرد

و بی‌شمار بوته‌های گل سرخ

در دریاچه بازمی‌تابد.

آه! ای قوهای زیبای مست از بوس و کنار

که سر را در آب آرام خجسته فرومی‌برید...

چگونه باز خواهم یافت

در زمستان گل‌ها را

در زمستان گل‌ها را

و خورشید درخشان را

و سایه‌ی زمین را؟

دیوارها، سرد و خاموش، سرمی‌افرازند

و درفش‌های یخزده در باد تکان می‌خورند." [۴]

دیری نمی‌پاید که پیشگویی به حقیقت می‌پیوندد؛ دوستی شکل گرفته با کشمکش‌های سیاسی و اختلاف طبقاتی و مذهبی کمرنگ می‌شود و در نهایت آغاز جنگ جهانی دوم موجب فروپاشی این دوستی میشود و سرنوشتی متفاوت برای هر دو می‌آفریند؛ راوی به تبعیدی اجباری تن در می‌دهد و دیگری درگیر سرنوشتی عجیب می‌شود.

اولمن نیز در اشتوتگارت به دنیا آمد، اما بیشتر عمرش را در سرگردانی گذراند و در آخر در انگلستان چشم از جهان فروبست. او در جایی از داستان از زبان راوی می‌گوید:

"روند طولانی و دردناک ریشه‌کن شدن از خاک وطن برای من شروع شده بود. از همان هنگام، روشنی‌هایی که در زندگی راهنمای من بود کم‌کم افول میکرد." [۵]

رمان دوست بازیافته آینه‌ای است از زندگی اولمن که وحشت جنگ، فاشیسم و سرگردانی را به خوبی بازتاب می‌دهد.

آنطور که آرتور کوستلر در مقدمه‌ی کتاب می‌گوید: " این کتاب از نظر حجم نه رمان است و نه نوول، بلکه قصه‌ایست، تفصیل و گستردگی رمان را ندارد، اما نوول نیز نیست، زیرا نوول معمولاً گوشه یا مقطعی از زندگی را می‌نمایاند حال آنکه قصه از آن کامل‌تر و نوعی رمان بسیار کوچک است." [۶]

دوست بازیافته یک رمان کامل است. فرد اولمن تنها در 74 صفحه شکوفا شدن دوستی دو نوجوان، پایان دوران کودکیشان و تاریکی واقعیت‌های سیاسی و اجتماعی زندگی در آلمان، درست قبل از به قدرت رسیدن هیتلر را به زیبایی ثبت کرده است. این داستان درباره دوستی، شهامت، صداقت برادرانه، هنر و همه چیزهایی است که در زندگی اهمیت دارد. همچنین نشان می‌دهد که چه قدر شکننده و تخریب پذیر هستند.

در سال ۱۹۸۹ فیلمی با نام Reunion به کارگردانی  Jerry Schatzberg براساس این رمان ساخته شده است.

دوست بازیافته

نویسنده:
فرد اولمن
ناشر:
ماهی
مترجم:
مهدی سحابی
قیمت:
ناموجود
متاسفانه این کتاب موجود نیست


[۱] مقدمه، ص ۵

[۲] ص۷

[۳] ص ۵۴

[۴] ص ۳۸

[۵] ص ۹۷

[۶] مقدمه ص ۵

ترجمه مهدی سحابی

دیدگاه ها

در حال حاضر دیدگاهی برای این مقاله ثبت نشده است.

پرسش های متداول

فرد اولمن (Fred Uhlman) نقاش و نویسنده آلمانی در سال ۱۹۰۱ در شهر اشتوتگارت آلمان و در یک خانواده متوسط یهودی به دنیا آمد. او در رشته حقوق و در دانشگاه فرایبورگ تحصیل کرد و دو ماه پس از روی کار آمدن هیتلر به فرانسه نقل مکان کرد. در فرانسه با مشکلات بسیاری روبرو شد و از راه نقاشی و طراحی گذران زندگی می کرد. در سال ۱۹۳۶ به اسپانیا نقل مکان کرد، اما پس از زمان اندکی اسپانیا درگیر جنگ جهانی دوم شد. اولمن تصمیم گرفت به فرانسه بازگردد و پس از مدتی از آنجا به انگلستان رفت. در انگلستان ازدواج کرد، چند نمایشگاه نقاشی برپا کرد و رمان دوست بازیافته را نوشت.

رمان دوست بازیافته در مورد دوستی دو نوجوان ۱۶ ساله است؛ دوستی کوتاهی که در روزی گرفته و تیره از زمستان خاص آلمان شروع می شود و با آغاز جنگ جهانی دوم از بین می رود، اما تاثیر آن تا آخر عمر مانند باری بر دوش راوی می ماند.

مطالب پیشنهادی

هجرت، محکومیت و تبعید، برای سرگردانان در وطن

هجرت، محکومیت و تبعید، برای سرگردانان در وطن

نگاهی به داستان «در سرزمین محکومان» اثر فرانتس کافکا

کدام رمان‌های مدرن می‌توانند مرا دوباره به داستان‌خواندن علاقه‌مند کنند؟

کدام رمان‌های مدرن می‌توانند مرا دوباره به داستان‌خواندن علاقه‌مند کنند؟

معرفی چند کتاب برای علاقه ­‎مندی دوباره به داستان­ خواندن

داستان خیانت و فاجعه

داستان خیانت و فاجعه

مروری کوتاه بر کتاب دزد پادگان اثر توبیاس ولف

کتاب های پیشنهادی