در خلال انقلاب فرانسه

مروری بر کتاب داستان دو شهر نوشته‌ی چارلز دیکنز

زهرا یوسفی

یکشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰

داستان دو شهر رمانی به قلم چارلز دیکنز است. او نویسنده‌ای بریتانیایی است که نوشته‌هایش همواره از برترین آثار تاریخ ادبیات جهان شناخته می‌شود. مشهور‌ترین اثر وی یعنی داستان دو‌ شهر با فروش بیش ۲۰۰ میلیون نسخه در دنیا پر‌فروش‌ترین رمان در تمام تاریخ محسوب می‌شود. به نقل از نویسنده داستان این کتاب الهام گرفته از نمایشنامه‌ی ویلکی کالینز است که دیکنز پیش از نگارش این کتاب در آن ایفای نقش کرده بود. نویسنده در این کتاب فضایی تلفیقی از عشق، انتقام و سیاست را در دل انقلاب صنعتی فرانسه ترسیم می‌کند. این داستان ماجرای دوره‌ای پر از دگرگونی است. از یورش گرفته تا سقوط، چارلز دیکنز با مهارتی شگرف تمام فراز و فرود‌ها را به زیبایی توصیف می‌کند.‌ این کتاب به سه بخش تقسیم می‌شود و در این‌جا بیان خلاصه‌ای از این سه بخش خالی از لطف نیست.

بخش اول کتاب به سال ۱۷۷۵ برمی‌گردد. آغاز داستان زمانی است که شخصی به اسم دکتر مانت پس از ۱۸ سال از زندان باستیل فرانسه آزاد می‌شود. او که سال‌های زیادی را در زندان سپری کرده است از شرایط روحی مناسبی برخوردار نبود. جارویس لری مسئول رساندن پیغام آزادی دکتر مانت به لوسی مانت دختر وی می‌شود و این در حالی است که لوسی تا آن زمان گمان می‌کرد پدرش از دنیا رفته است. پس از آن لری و لوسی راهی فرانسه می‌شوند و ماجراهای دیگری اتفاق می‌افتد.

بخش دوم کتاب مربوط به سال ۱۷۸۰ یعنی حوادث پنج سال بعد است. چارلز دارنی، نجیب زاده‌ی فرانسوی به اتهام جاسوسی و افشای اطلاعات انگلیسی‌ها محاکمه شده؛ اما در نهایت با ادعای شاهدی تبرئه می‌شود. چندی بعد دارنی از لوسی دختر دکتر هانت درخواست ازدواج می‌کند و لوسی با وجود اطلاع از علاقهٔ قلبی سیدنی کارتن به خود به او توجه نکرده و درخواست ازدواج دارنی را می‌پذیرد. صبح روز ازدواج دارنی تصمیم به افشای نام و نشان واقعی خود می‌گیرد و این موضوع را با دکتر هانت، پدر لوسی در میان می‌گذارد؛ اما دکتر هانت این موضوع را از لوسی مخفی می‌کند. در این بخش شخصیت‌های مختلف داستان همچون لری، استرویر، کارتن و به خصوص دارنی و لوسی با چالش‌ها و اتفاقات جدیدی مواجه می‌شوند که توضیح بیشتر آن شاید لذت خواندن این رمان را از‌بین ببرد پس به همین مقدار بسنده کرده و به بخش بعدی می‌پردازیم.

بخش سوم کتاب به سال ۱۷۸۹ برمی‌گردد، یعنی درست زمانی‌که انقلاب فرانسه به وقوع پیوست. طی این انقلاب دهقانان در پاریس به زندان باستیل هجوم می‌برند و اشراف‌‌زاده‌های زیادی توسط انقلابی‌ها در خیابان‌های فرانسه کشته می‌شوند. انقلابی‌ها، گابل که وظیفه‌ی نگهداری اموال اورموند را به عهده دارد زندانی می‌کنند. دارنی به درخواست گابل علی رغم آگاهی از وجود خطرات به فرانسه می‌رود تا به وی کمک کند اما این برایش سرآغاز یک گرفتاری است و او دستگیر می‌شود. در آن شرایط برخی از شخصیت‌های داستان و در رأس آن‌ها لوسی تلاش فراوانی برای آزادی دارنی می‌کنند و او یکبار تبرئه می‌شود؛ اما همان شب دوباره دستگیر می‌شود. این بار اتهام جدیدی به وی وارد می‌شود. در واقع می‌توانیم بگوییم که دارنی محکوم است که تاوان ظلمی که عمویش روا داشته و دکتر هانت نیز از آن با خبر است را پس دهد. اورموند سال‌ها پیش زنی دهقان و شوهر و برادر آن زن را به قتل می‌رساند و همین اتفاق است که موجب شد دکتر هانت سال‌ها زندانی شود چرا که او راضی به سکوت در ازای رشوه نمی‌شود. در این زمان پس از مدت‌ها، نامه‌ای پیدا می‌شود که دکتر هانت در باب همین قضیه نوشته‌ است و بلای جان دارنی گشت. در نهایت، دادگاه دارنی را بخاطر جنایاتی مجرم شناخته و به اعدام محکوم می‌کند که خانواده‌اش مرتکب شده‌اند؛ اما این پایان کار نیست چرا که سیدنی کارتن همان فردی که پیش از این به دنبال راهی برای تبرئه‌ی دارنی بود پس از اطلاع از حکم اعدامش این بار دست به هر کاری برای فراری دادن وی قبل از اجرای حکم زد.

داستان دو‌ شهر مشهور‌ترین اثری است که از چارلز دیکنز بر جای مانده است. این کتاب از همان سال‌های نخست انتشار همواره منبع الهامی برای بسیاری از فیلم ها و سریال‌ها بوده است و پرفروش‌ترین کتاب انگلیسی زبان دنیاست. در ایران ابراهیم یونسی این رمان را به شکلی شیوا و روان ترجمه کرده و انتشارات نگاه هم آن را به چاپ رسانده است.