کدام کتاب‌ها کمک می‌کنند با افسردگی و اضطراب کنار بیاییم؟

آشنایی با چند کتاب برای کنار آمدن با افسردگی و اضطراب

سه شنبه ۸ مرداد ۱۳۹۸

کدام کتاب ها کمک می کنند احساس مثبتی داشته باشم

سوال: من به تازگی یک دوره مشاوره را که کمک می‌کرد تا با افسردگی و اضطراب کنار بیایم، به اتمام رسانده‌ام. حالا نیاز دارم با کتابها درمان خود را ادامه دهم. کدام کتاب‌ها کمک می‌کنند احساس مثبتی داشته باشم و با مشکلاتم رو به رو شوم؟ بدون اینکه بخواهند خیلی روی اینکه خود فرد باید به خودش کمک کند، تکیه کنند.

ناشناس، سی و نه ساله، بریستول

پاسخ: مت هیگ، نویسنده و فعال حوزه سلامت روان، در این باره چنین می‌نویسد:

مطالعه امری اساساً ذهنی است و افسردگی و اضطراب نیز به همین میزان چنین هستند. در نتیجه هرگز پاسخ درست و دقیقی به این پرسش وجود ندارد.

وقتی من در حال بهبود از افسردگی و اختلال هراس[1] بودم، خواندن هر نوع خواندنی به من کمک می‌کرد. خواندن کتاب‌های مخصوص کودکان (هر چیزی از پو[2] گرفته تا پلی به ترابیتیا[3]) به من آرامشی می‌داداز آن جنس که تنها داستان‌ها می‌توانند با خود به همراه داشته باشند. فکر می‌کنم وقتی مریض هستید، خواندن داستان از هر نوع آن سودمند باشد؛ چرا که برای اینکه یک داستان بتواند داستان باشد، چیزی می‌بایست تغییر پیدا کند و تغییر چیزی است که وقتی در لحظه بدی که گویا پایانی ندارد گیر افتاده‌اید، به دنبالش هستید.

با اینکه بر این نکته واقفم که گفتید دنبال کتابی که خیلی روی کمک فرد به خودش تاکید کند نیستید، اما کتاب دکتر کلیر ویکس[4] به نام خود‌یاری به اعصابتان[5] فوق‌العاده است. این کتاب به سال 1962 منتشر شده و رنگ‌وبوی آن سال‌ها را در خود دارد؛ اما توصیه‌های آن هنوز صحیح هستند و از زاویه دید دوگانه‌ای که دکتر و بیمار به مساله دارند، سرچشمه می‌گیرند. کتابی کمتر معطوف به عمل، همه موجودات بزرگ و کوچک[6] است که یکی از آثار کلاسیک درباره زندگی یک دامپزشک روستا بوده و مطالعه آن قویا آرامش‌بخش است.

آرامش‌بخش‌ترین داستانی که تا به حال خوانده‌ام، گیلیاد[7] اثر مریلین رابینسون[8] بوده است. بعضی شاید تم‌های روحانی و مذهبی آنرا با خویش بیگانه بدانند؛ اما این داستان -که در قالب نامه‌‌ یک پدر به پسرش روایت می‌شود- پر از حکمت‌های رواقی درباره پذیرش دردهای زندگی است. علاوه بر این، اثر آلی بروشِ[9] تصویرگر به نام لاف‌زن و نصفی[10] یک کتاب کمیک فوق‌العاده و خنده‌دار درباره واقعیت‌های افسردگی است.

کتاب گیلیاد در سال 1396 با ترجمه مرجان محمدی در 312 صفحه روانه بازار کتاب ایران شد. بسیاری از منتقدان قلم مریلین رابینسون را به امیلی دیکنسون و والت ویتمن نزدیک می‌دانند. رابینسون برای این کتاب برنده جایزه پولیتزر برای داستان شد. این کتاب در لیست گاردین از 100 کتاب برتر قرن 21 در رتبه دوم جای گرفت و جزو آثار برتر در حوزه ادبیات مسیحی در آمریکا قرار دارد و با رجوع به متن‌های کالون سعی می‌کند دیدگاه آمریکایی‌ها را نسبت به کالوینیسم و پیوریتنیسم تعادل ببخشد. این حرکت رابینسون برای باز تعریف برداشت‌ عمومی از مذهب سخت‌گیرانه پیوریتن‌ها در آمریکا یک حرکت جسورانه محسوب می‌شود.
رابینسون برای نگارش درام‌های روان‌شناختی ابتدا بستر سیاسی و جامعه شناختی جامعه آمریکا را در داستانش می‌گسترد، بدین سبب است که دقایق تاریخی گوناگونی را می توان در رمان‌های او یافت. شخصیت داستان در جست‌و‌جوی معنا، گذشته و معنویت است و در مسیر یادآوری گذشته و نگارش خاطراتش خرد خود را به خواننده نشان می‌دهد که بی‌شک نشان‌دهنده هنر نویسنده در روایت این داستان پیچیده و پرمعناست. شاعرانگی قلم نویسنده کمک بزرگی به انتقال مفاهیم خردورزانه و جست‌وجوگرانه او کرده است.