ورود به آوانگارد

زیر پوست پکن

مروری بر کتاب دویدن در خیابان‌های پکن نوشته‌ی شوزُ چِن

الهه رضایی
یکشنبه ۹ اردیبهشت ۱۴۰۳

دویدن در خیابان‌های پکن تصویر‌گر احساس بی‌وزنی ناشی از درگیر نشدن با سرنوشت و پذیرفتن آن است. داستان بر فراز منظره‌‌‌ای خاکستری با گرد و غباری زرد رنگ و طوفان ماسه آغاز می‌شود که نمایانگر فضایی است که بر کل رمان سایه انداخته. روایت جوانی به نام دون خوانگ که پس از آزادی از زندان، سردرگم و بی‌سرپناه است، تنها به اندازۀ یک وعده غذا پول دارد و نمی‌داند چگونه باید زندگی کند تا اینکه در خیابان با دختری دست‌فروش آشنا می‌شود و زندگی‌اش تغییر می‌کند.

رمان لحظات غیر‌منتظره یا اتفاقات چندان چشمگیری ندارد و تنها تصویری از یک شهر و آدم‌های آن شهر است. موقعیت‌ها و آدم‌هایی ساده و آشنا با آرزوهایی کوچک که شاید بارها بی‌تفاوت از کنارشان رد شده‌ باشیم. با این حال شوزُ چِن آنقدر درایت دارد که نسبت به شخصیت‌هایش ترحم نمی‌کند یا از آن‌ها برای اینکه در نهایت بیانیه‌ای بلند‌بالا بنویسد استفاده نمی‌کند. بلکه به آدم‌های داستانش عاملیت و قدرت انتخاب می‌دهد. دون خوانگ گرچه فقیر است، اما مغرور است و برای گذران زندگی‌اش سخت کار می‌کند. اسم رمان اشاره به سخت‌کوشی او دارد؛ وقتی برای تحویل دادن سفارش مشتری‌ها خیابان‌های پکن را زیر پا می‌گذارد. توصیف های صریح‌‌ و واقع‌گرایانۀ رمان از دنیای زیر‌زمینی یکی از محله‌های مدرن و ثروتمند پکن که بزهکاری‌های کوچک در آن جریان دارد با رگه‌هایی از طنزی کنایه‌آمیز همراه است. شوزُ چِن در این رمان نگاهی گذرا به بخشی از صنعت فیلم دارد که تقریباً به طور کامل نادیده گرفته می‌شود و آن بازار سیاه خرید و فروش فیلم‌های کپی ‌شده است. آدم‌های داستان، عواطف، احساس­ها و زندگی‌هایشان به قدری ملموس و جهان‌شمول‌اند که برای همذات‌پنداری با آن‌ها یا لذت بردن از کتاب لازم نیست با ادبیات چین یا شرق دور آشنایی داشته باشیم. غریبگی جغرافیای داستان به سرعت محو می‌شود و ما خیلی زود با زندگی روزمره‌ی شخصیت‌های رمان همراه می‌شویم. شخصیت‌هایی که آنقدر طنازی دارند که همنشینی با آن‌ها ملال‌آور نباشد. نویسنده در سراسر رمان ارادۀ انسان برای بقا در برابر سیالیت و گه‌گاه ملال وجود را با دیدی روانشناسانه تصویر می‌کند. او به زیبایی، انسانیت ساکنین خستۀ شهر و مهربانی اعجاب انگیز آن‌ها را که بر موقعیت‌شان برتری می‌یابد به مخاطب انتقال می‌دهد و با ترسیم ظرافت بی‌حد و حصر عشق و روابط‌ آدم‌های گرفتاری که در تکاپوی فراهم آوردن ابتدایی‌ترین نیازهایشان برای بقا هستند، ما را به حیرت وا‌می‌دارد. رمان بی‌آنکه عاشقانه باشد لطیف است.

دویدن در خیابان های پکن

نویسنده: شوز چن ناشر: نگاه قطع: شمیز،رقعی نوع جلد: شمیز قیمت: ناموجود

دویدن در خیابان‌های پکن اولین رمان معاصر چینی است که مستقیماً از این زبان به فارسی ترجمه شده است و در نمایشگاه کتاب امسال از سوی انتشارات نگاه با حضور نویسنده رونمایی شد و به تعبیر او راه پر پیچ و خمی را پیموده و «از کوه‌ها و رودها عبور کرده و به ایران رسیده است». رمان کوتاهی که نه تنها ارزش خواندن دارد که خواندنش لذت‌بخش نیز هست. 


شوز چن، دویدن در خیابان‌های پکن، چاپ ،مترجم الهام سادات میرزانیا / رضوان زینلی، نشر نگاه