وقتی الگوهای رابطه را بشناسیم، با تضادهای عجیبی روبه‌رو می‌شویم؛ از یک طرف، باید مسوولیت افکار، احساسات و رفتار خودمان را به عهده بگیریم و از طرف دیگر بدانیم که دیگران هم مسوول کارهای خودشان هستند. ولی باید بدانیم که واکنش ما در برابر دیگران تا  حد زیادی به واکنش آنها در برابرما بستگی دارد. ما نمی‌توانیم در الگوی رابطه تاثیر نگذاریم. وقتی درگیر دعوای دایره‌واری شدیم، دایره هنگامی از بین خواهد رفت که یکی از دو طرف مسوول تغییر نقش از آن دور شود.

قبول چنین مسوولیتی به این معنا نیست که موضع انتقاد از خود و حقیر شمردن خود را انتخاب کنیم. آموختن مشاهده و تغییر رفتار، روند عشق به خود است که در فضایی انتقادآمیز به وجود نخواهد آمد. چنین نگرشی، اغلب توانایی ما را در مشاهده الگوهای رابطه کاهش می‌دهد. حتی شاید قسمتی از بازی این باشد که بیاموزیم با هدفی آگاهانه رابطه‌مان را حفظ کنیم، یعنی در پایین الاکلنگ بنشینیم تا به دیگری احساس برتری بدهیم.

صفحه 142