شبح استالین

تا سه سال پس از مرگ دیکتاتور شوروی، جوزف استالین، در ۱۹۵۳ که به حکمرانی ۳۲ ساله او بر اتحاد جماهیر شوروی پایان داد، کسی جرأت نداشت سخنی علیه او به زبان آورد. پس از آن نیکیتا خروشچف، دبیر کل کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی، بود که گزارشی محرمانه با عنوان «کیش شخصیت و پیامدهای آن» تهیه کرد که در روش‌های حکم رانی استالین بر کشور محکوم شده بودند. برای نخستین بار بود که کسی به جنایت‌ها و کشتارهای استالین اشاره‌ای محدود می‌کرد. با تمام این‌ها همین انتقاد خفیف نیز دنیای کمونیست را تکان داد. خروشچف برای آنکه ایـن گزارش به تضعیف شـوروی نینجامد دستور اکید داد که از سخنرانی‌اش در مجمع حزب چیزی به رسانه‌ها درز نکند. به این ترتیب، استالین زدایی شوروی با نهایت محافظه کاری خیلی محدود و بی سروصدا آغاز شد. تغییری در مبانی حزب کمونیسـت داده نشـد و اصلاحات چشمگیری انجام نشد، نه در زمینه آزادی‌های سیاسـی و نه در زمینه اقتصادی. استالین زدایی واقعی پس از فروپاشی شوروی در ابتدای دهه ۱۹۹۰ آغاز شد.

صفحه ۱۰۹

مشاهده و خرید نسخه‌های مجله آگاهی نو