اگر بخواهیم سلفی‌گری را به‌خوبی درک کنیم، ابتدا باید آن را جنبشی تاریخی در نظر بگیریم که از لحاظِ گونه‌شناختی با سایر جنبش‌های مدرن مذهبی قابل‌مقایسه است. اولین سطح مقایسه را می‌توان در جنبش زهدباوری مسیحی دید. تأكید جامعه بر اصول مشترک مهم به‌شمار می‌رود. پس از آن ایجاد یک «ذهن اخلاقی» جدید از اهمیت زیادی در این جامعه برخوردار است. این ذهن جدید با بازگشت درونی به جامعة مؤمنانی پدید می‌آید که اولین‌ها در نظر گرفته می‌شوند. 

موعظه‌ای که قرار است از این بازگشت حمایت کند، «ساده‌لوحانه» توصیف می‌شود تا آن را از سایر اندیشه‌های مذهبی متفاوت، مجزا سازد و از ورود صادقانه و مستقیم به ذهن مذهبی دفاع کند.

تمامی این اصول را در گسترده‌ترین مفهوم در جریان‌های اسلامی اصلاحی از قرن شانزدهم می‌یابیم. دقیقاً شيوة «ساده‌لوحانه» تعلیم، یکی از قواعد موفقیت جریان سلفی‌گری امروزی محسوب می‌شود.