بهمن فرزانه

بهمن فرزانه نویسنده و مترجم ایرانی در سال 1317 متولد شد. در دانشگاه رشته معماری را تحصیل میکرد. او این رشته را ناتمام رها کرد و به مدرسه‌ی مترجمی سازمان ملل رفت. او پس از این دوران تمام‌ وقتش را صرف ترجمه‌ی آثار فاخر بین‌الملل کرد. او به زبان‌های ایتالیایی، انگلیسی، اسپانیایی و فرانسوی تسلط داشت و برای آموختن زبان اسپانیایی دو سال به کشور اسپانیا سفر کرد.  برای تحصیل به ایتالیا رفت ولی بیشتر عمرش را در این کشور و در شهرهای فلورانس و رم زندگی کرد. او سال 1392 به ایران بازگشت و در هفدهم بهمن ۱۳۹۲ در ۷۵ سالگی در تهران درگذشت. بهمن فرزانه در گفت وگویی با روزنامه سرمایه، گفته بود: «هیچ مترجمی نیست که آرزوی نوشتن در سر نداشته باشد، هیچ چیز به اندازه خلق یک اثر لذت بخش نیست. از نوجوانی عاشق نوشتن بودم هر چند که ترجمه فرصتی برایم باقی نگذاشت. وقتی که کتاب چرکنویس‌ام منتشر شد، لذتی برایم داشت که قابل وصف نیست.»

رمان صد سال تنهایی، نوشته گابریل گارسیا مارکز  ۱۳۵۳ خورشیدی با ترجمه روان بهمن فرزانه وارد بازار کتاب ایران شد و از آن زمان بارها منتشر شده است. بهمن فرزانه را بیشتر به خاطر ترجمه این اثر مشهور می‌شناسند اما او نوشتن را به اندازه ترجمه دوست داشت. بهمن فرزانه که به گفته خودش برچسب «صد سال تنهایی» در ایران بر پیشانی‌اش خورده، ۸۰ رمان از نویسندگان ایتالیایی، اسپانیایی و فرانسوی را به فارسی برگردانده است.

فرزانه در انتخاب کتاب برای ترجمه دقّت زیادی به‌کار می‌برد و هنگامی‌ که تصمیم به ترجمه‌ی‌ کتابی می‌گرفت کار ترجمه را به‌ طور منظم و در ساعت‌های مشخص انجام می‌داد. به گفته خودش «من هنوز قدیمی مانده‌ام و هنوز با دست می‌نویسم» و از رایانه استفاده نمیکنم.

او معتقد بود که همه کتاب‌های یک نویسنده، موفق از آب درنمی‌آیند و به همین دلیل باید بهترین آنها را کشف و ترجمه کرد. در واقع فرزانه دقت در انتخاب کتاب برای ترجمه را مهم می‌دانست. بعد از ترجمه صد سال تنهایی به خاطر شهرتی که از ترجمه آن کسب کرده بود، انتخاب کتاب دیگر دشوار بود، طوری که سالیان سال در جست وجو بود تا سرانجام شروع به ترجمه کتابی از آلبا دسس پدس می‌کند که مدت‌ها پیش خوانده بود.

بهمن فرزانه علاوه‌ بر ترجمه‌ی آثار، تألیف کتاب هم در کارنامه‌ی ادبی‌اش دارد. کتاب «چرک‌نویس» اثر تألیفی اوست که سال 1383 از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده است. این کتاب روایت داستان ارباب و خدمتکاری است که به سینما علاقه‌مند است. نسخه‌ی صوتی این اثر را «نوین کتاب گویا» با صدای محمد عمرانی منتشر کرده است.