جایی میان عشق و هوس

مروری بر کتاب عشق سال‌های وبا نوشته‌ی گابریل گارسیا ماركز

زهرا یوسفی

دوشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۰

فیلم عشق سال های وبا (۲۰۰۷) با بازی خاویر باردم

داستان‌ها و افسانه‌‌های عاشقانه همیشه بین مردم جا داشته‌اند. قرن‌ها پیش که امکان مکتوب کردن آن‌ها نبود داستان‌های عاشقانه به شکل اسطوره و افسانه درمی‌آمدند و پس از آن‌که بشر به نوشتن و ثبت کردن روی آورد همچنان مرید عشق و داستان‌های عاشقانه‌ی واقعی و غیر واقعی بود. گرچه شکل و نحوه‌ی بیان این داستان‌ها در هر سرزمینی با توجه به فرهنگ، زبان و ویژگی‌های مردم متفاوت است؛ اما درون‌ مایه‌‌ی مشابه دارند. یکی از بهترین کتاب‌های عاشقانه‌ی جهان کتاب عشق سال‌های وبا است که در میان کتاب‌های ژانر خودش بسیار منحصر به فرد است. این رمان در سال 1985 توسط گابریل گارسیا مارکز در کشور کلمبیا منتشر شده است و در سال 1988 به زبان انگلیسی در دسترس انگلیسی‌‌‌زبانان قرار گرفت. پیش از انتشار رمان کسی نمی‌توانست چندان باور کند که گابریل گارسیا مارکز بتواند چنین رمانی بنویسد. رمان‌های مارکز با عناصر جادویی و خیالی بسیار زیاد، ذهنیتی را نسبت به او شکل داده بودند که آفرینش یک رمان متفاوت، در آن قابل تصور نبود. پس از انتشار کتاب شگفتی و تحسین در کلام خوانندگان به وضوح مشخص بود. تفاوت این کتاب با دیگر کتاب‌های مارکز و همچنین تفاوت آن با کتاب‌های کلاسیک و غیرکلاسیک عاشقانه بسیار فاحش و آشکار است. این کتاب پر از جزئیات است؛ جزئیاتی که به فهم و کاوش عمق داستان کمک می‌کند و بسیار لذت‌بخش است. در قسمت‌هایی ممکن است که نویسنده، قلم او و برداشت‌هایش را قضاوت کنید؛ اما به شما پیشنهاد می‌کنیم که خواندن داستان را تا انتها ادامه دهید و پیش زمینه‌های فرهنگی خود را کمی کنار بگذارید چرا که درک بهتر داستان، بدون مقایسه بهتر انجام می‌شود. فراموش نکنید که این اثر یک داستان عاشقانه شرقی نیست و فضای آن با داستان‌های شرقی تفاوت دارد. قلم نویسنده در این کتاب پر از جسارت است. او با زیرکی تمام در قسمت‌هایی داستان را طوری به پیش می‌برد که حتی درباره‌ی مفاهیمی چون عشق، دوری و تمایلات دچار پرسش می‌شویم که ناگهان در بهترین نقطه‌، شرایطی به وجود می‌آورد که شخصیت‌های داستان را درک کنیم و به شکل کامل‌تری شخصیت‌ها را بشناسیم.

اکنون پس از گذشت ۳۶ سال از انتشار کتاب، همچنان جزو پرفروش‌ترین آثار فاخر جهان قرار دارد و توسط روان شناسان و جامعه شناسان بزرگی تحلیل شده است. در بعضی نقاط جهان نقدهایی مبنی بر این موضوع به این کتاب صورت گرفته که مارکز نتوانسته یک عشق اصیل و افسانه‌ای ترسیم کند و از مفاهیم سنتی عاشقانه در آن خبری نیست؛ چه بسا که حتی گاه رو به روی مفاهیم سنتی قرار گرفته است. در خصوص انتقادها نظرات زیادی وجود دارد اما مرتبط ترین پاسخی که به این انتقادها داده می‌شود این است که مارکز سعی کرده از مفاهیم تکراری موجود در کتاب‌های کلاسیک و غیرکلاسیک پرهیز کند. وی به دنبال پیدا کردن عشق بر روی زمین و درون انسان‌هایی است که بنا به شرایط و حتی مشکلات شخصیتی خودشان، داستان را به شکل دیگری رقم می زنند. نویسنده سعی کرده تا به واقعیت‌های انسانی بیشتر توجه کند. البته برداشت‌های متفاوت از عشق و تفاوت‌های فرهنگی نیز باعث این انتقادها شده است.

خلاصه‌ی داستان عشق سال‌های وبا

عشق سال‌های وبا داستانی پر از فراز و فرود است. شخصیت‌هایی که گرداگرد احساسات خود می‌چرخند و گاه در مهار کردن آن ناتوان‌اند. شخصیت اصلی کتاب مردی به نام فلورنتینو است. فلورنتینو از جنس مردهای احساساتی، اشرافی و ایده‌ آل نیست که به طور معمول در داستان‌های عاشقانه می‌بینیم. از همان اوایل داستان متوجه خواهید شد که مردی زخم خورده است که سعی کرده تب زندگی را تاب بیاورد. او یک نقطه ضعف بزرگ داشت؛ اینکه که حاصل رابطه‌ی نامشروع مادرش با یکی از ثروتمندان بود. گرچه پدرش تا ده سالگی فلورنتینو خرج و مخارج زندگیشان را می‌داد؛ اما هیچ‌گاه این رابطه را آشکار نکرد و آن‌ها در نیمه‌ی تاریک زندگی‌اش جای داشتند. پدرش در ده‌سالگی فلورنتینو از دنیا رفت و همان کمک‌هایی که از پدرش به او و مادرش می‌رسید قطع شد. سهم فلورنتینو از پدر هیچ بود او هیچ‌ علاقه‌ای به فلورنتینو و مادرش نداشت و دادن خرجی آن‌ها، حکم حق السکوتی برای پنهان کردن آن‌ها از دیدگان اطرافیانش داشت. زندگی پسر و مادر پس از مرگ او سخت شد. مادر سعی می‌کرد ساخت باندهای درمان و کارهایی از این قبیل تاحدی از پس تأمین معاش بربیاید. بعد از چندسال که فلورنتینو بزرگ شد زندگی‌شان کمی آرام گرفت و پسر در یک تلگراف‌خانه مشغول به کار شد. وظیفه‌ی او رساندن تلگراف‌ها به دست مردم بود. داستان از این نقطه مهم‌تر می‌شود. او هنگام رساندن تلگراف به یکی از خانه‌ها شیفته‌ی دختر خانه می‌شود. از شانس بد او خانواده‌ی دختر که فرمینا نام دارد، خانواده‌ای ثروتمند و با جایگاهی بالاتر از فلورنتینو است. فرمینا مادر ندارد و به همراه پدر و عمه‌اش به نام اسکولاستیکا زندگی می‌کند. فلورنتینو با دیدن شرایط فرمینا و خانواده‌ی ثروتمندش در ابتدا تصمیم می‌گیرد این عشق را فراموش کند. او مطمئن نبود که فرمینا شخصیتی مثل او را بخواهد. او نامه‌هایی برای فرمینا می نوشت؛ ولی جسارت فرستادن آن‌ها را نداشت و راهی نیز برای رساندنشان به دست فرمینا به ذهنش نمی‌رسید. او می‌ترسید این نامه‌ها به دست پدر فرمینا برسد. سرانجام با کمک عمه‌ی فرمینا توانست نامه را به دست معشوقش برساند. عمه‌ی فرمینا زن تنهایی بود و تجربه‌ای از عشق نداشت به همین خاطر دوست داشت که برادرزاده‌ی عزیزش عشقی عمیق را تجربه کند. فرمینا با خواندن نامه‌ها شگفت زده شد و بدون دیدن فلورنتینو دل به او داد. نامه‌ نگاری‌ آن‌ها مدت‌ها ادامه داشت که ناگهان پدر فرمینا از این اتفاق مطلع شد و تصمیم گرفت که آن‌ها را جداکند. او دوست داشت دامادی با سطح اجتماعی بالا و ثروتمند داشته باشد. فلورنتینو داماد ایده‌آلی نبود و حاضر نمی‌شد که دخترش را به او بدهد. از سمتی عشق فرمینا به حدی زیاد بود که تنها یک راه حل به ذهن پدرش رسید. تصمیم گرفت که با دختر از شهر برود و از پسر دور شوند. با این حال فلورنتینو همچنان با دختر نامه نگاری می‌کرد و با یکدیگر در ارتباط بودند. نامه‌های عاشقانه‌ای که با تب و تاب نوشته می‌شد نشان از عشق پرشوری می‌داد که گسستنی نبود؛ اما همچنان فرمینا چهره‌ی معشوقش را ندیده بود. پس از مدتی فرمینا و پدرش به شهر برگشتند. این دو جوان تصمیم گرفتند که به دیدار هم بروند و از این اتفاق بسیار مسرور بودند؛ ولی اتفاقی افتاد که دنیای فلورنتینو تاریک شد. فرمینا با دیدن فلورنتینو عشق خود را به دور انداخت و او را نپسندید و اقرار به اشتباه کرد. پس از آن زندگی پسر شکل دیگری به خود گرفت و شاهد عاشقانه‌ای عجیب، دردناک و گاه غیرقابل درک خواهید بود. هر یک از شخصیت‌ها دنیایی منحصر به فرد دارند و اتفاقاتی متفاوت را رقم می‌زنند. زیبایی این کتاب علاوه بر داستان زیبا و خواندنی، استفاده از نمادهای جذابی است که می‌تواند در فضاسازی و تجسم روایت کمک شایانی کند.

عشق در زمان وبا

نویسنده: گابریل گارسیا ماركز ناشر: ققنوس قطع: رقعی,سخت نوع جلد: گالینگور قیمت: 85,000 تومان

افزودن به پاکت خرید

بیوگرافی نویسنده عشق سال‌های وبا؛ گابریل گارسیا مارکز

در سال ۱۹۲۷ مردی چشم به جهان گشود که بعد‌ها تبدیل به یکی از تاثیرگذارترین نویسندگان جهان و همچنین آگاهی‌بخش‌ترین مرد آمریکای لاتین شد. او گابریل گارسیا مارکز نام داشت. وی در شهر اراکاتاکا کشور کلمبیا سال‌های کودکی خود را به همراه خانواده‌‌اش گذراند و پس از آن به شهر بوگوتا برای کسب علم رفت. کودکی او در آراکاتاکا سال‌های الهام بخشی برایش بود. گرچه این شهر فقیر و کوچک است؛ اما نویسنده با مشاهدات دوران کودکی خود و الهاماتش از این شهر شخصیتی مستقل و بینا از خود ساخت و تا پایان عمرش از این شهر یاد می‌کرد. او برای تحصیل رشته حقوق را برگزید. در خلال تحصیل متوجه شد که علاقه‌ی وافری به نوشتن دارد و در انتقال مفاهیم با استعداد است.او در ابتدا برای خود داستان‌هایی می نوشت ولی فعالیت حرفه‌ای خود را از روزنامه نگاری شروع کرد. او از پدربزرگ خود که در جنگ‌های داخلی کشور کلمبیا به مبارزه پرداخته و به دنبال آزادی و آگاهی بود به شدت تأثیر پذیرفته بود. سیاست برایش مهم بود و نسبت به اتفاق‌های مهم واکنش نشان می‌داد. به همین دلیل شروع فعالیت‌هایش با روزنامه‌نگاری بود. او در این حیطه موفق عمل کرد و گزارش‌ها و داستان‌هایی برگرفته از واقعیت به چاپ می‌رساند. از اولین روزنامه‌هایی که وی در آن به کار می‌پرداخت روزنامه‌ی ال اسپکتادور بود. مارکز در سن 23 سالگی اولین کتاب خود را به چاپ رساند که بسیار مورد توجه قرار گرفت. او خبرنگاری و نویسندگی را در راستای هم انجام می‌داد و در طول زندگی‌اش برای کارهای خود به کشورهایی مانند ایتالیا، فرانسه، مکزیک، المان و… سفر کرد. مارکز در طول زندگی خود کتاب‌ها و داستان‌های زیادی از جمله صدسال تنهایی، ساعت شوم، پاییز پدرسالار، ژنرال در هزارتوی خود، بوی خوش گواوا، گزارش یک آدم ربایی و… نوشت و تأثیر شگرفی بر نویسندگان جوان پس از خودش گذاشت. مردم ایران در ابتدا با ترجمه‌ی کتاب صدسال تنهایی بهمن فرزانه با مارکز آشنا شدند و پس از مدتی دیگر آثارش در ایران ترجمه شد. محبوب‌ترین کتاب‌های مارکز در ایران را می‌توان کتاب عشق سال‌های وبا و صدسال تنهایی خواند.

مارکز در سال 1982 توانست جایزه‌ی نوبل ادبیات را کسب کند و تحسین انسان‌های زیادی را برانگیزد. پس از فعالیت‌های سیاسی و ادبی در سال 2006 این نویسنده اعلام کرد که دیگر شوقش را نسبت به نوشتن از دست داده و دیگر قصد نوشتن ندارد. در سال 2012 پزشکان و اطرافیان او اعلام کردند که مارکز مبتلا به آلزایمر شده و دیگر چندان توان تشخیص و تحلیل ندارد. دو سال بعد گابریل گارسیا مارکز در سن 87 سالگی در خانه‌اش فوت کرد. جسد او در مکزیکوسیتی که محل زندگی‌اش بود سوزانده شد و بخشی از خاکسترش را به زادگاهش بازگرداندند که برایش بسیار عزیز بود.

چرا کتاب عشق سال‌های وبا را بخوانیم؟

شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که خواندن داستانی مانند این کتاب می‌تواند چیزی به شما بیفزاید یا فقط می‌تواند برای چند ساعت شما را سرگرم کند. خواندن این کتاب می‌تواند به شما چیزی بیش از یک سرگرمی می‌تواند بدهد.

عاشقانه‌ای متفاوت

زبان و ادب فارسی پر از آثار عاشقانه‌ی فاخر است و این موضوع را به هیچ وجه نمی‌توان کتمان کرد. آثاری در ادبیات ما وجود دارد که شاید تا سال‌ها و قرن‌ها کسی نتواند حتی همانند آن را بنویسد. با این‌حال برای ما بسیار ضروری است که با آثار بزرگ جهان در این سبک آشنا شویم و از زاویه‌ای دیگر به این داستان‌ها نگاه کنیم. عشق در هر سرزمین و زبانی با توجه به شرایط مختلف به شکل‌های متفاوت معنی می‌شود که ممکن است درست و نادرست باشد. نیاز است که چشم خود را به روی فرهنگ‌های مختلف باز کنیم و جهان بینیمان را وسعت ببخشیم.

حس شناسی و خودشناسی

در طول خواندن این رمان شاید شخصیت‌ها را قضاوت کنید و به آن‌ها صفاتی مانند بی‌وجدان، خودخواه، بی‌منطق و.. نسبت دهید؛ اما در قسمتی احساس درون خود را بیابید و با افعالی که یک شخصیت انجام می‌دهد احساس شباهت کنید. در این حال شاید یکی از گره‌های درونتان را بشناسید و یک لایه در خود عمیق‌تر شوید. این موهبت کتاب خوانی است.

تغییر مسیر ذهنی

همه‌ی ما انسان‌ها پیش‌ فرض‌هایی در ذهن خود نسبت به رفتارها و احساسات داریم که آن‌ها را درست و غلط می‌دانیم و فردی که درگیر این احساسات و رفتارها می‌شود را قضاوت می‌کنیم. خواندن داستان‌هایی از این قبیل کمک می‌کند تا به درک بیشتری از رفتار افراد برسیم و حتی گاهی درمی‌یابیم که افکار ما اشتباه و غلط است و نیاز به تغییر عقیده داریم. انسان در طول زندگی خود بارها و بارها شخصیت خود را فرو ریخته و شخصیتی بهتر جایگزین می‌کند. این کار به لطف کتابخوانی سریع‌تر و بهتر انجام می‌شود.

عشق سال های وبا

نویسنده: گابریل گارسیا ماركز ناشر: تمدن علمی قطع: شمیز,رقعی نوع جلد: شمیز قیمت: 55,000 تومان

افزودن به پاکت خرید

فیلمی از برگرفته از عشق سال‌های وبا

بر اساس این رمان فیلمی به کارگردانی مارک نیوول در سال 2007 ساخته شد که با استقبال زیادی رو به رو شد. نویسنده‌ی کتاب تا پیش از این به ساخت فیلم‌های برگرفته از کتابش رضایت نمی‌داد و عوامل این پروژه در مدتی طولانی سعی در کسب رضایت او داشتند که سرانجام موفق شدند و یک فیلم قابل قبول به بازیگری خاویر باردم، جیووانا متزوجیورنو، بنجامین برت و فرناندا مونتنگرو منتشر کردند.

ترجمه‌ی کتاب عشق سال‌های وبا

عشق سال‌های وبا که در ایران به عشق در زمان وبا هم ترجمه شده با چندین ترجمه در دسترس است. از مترجم‌های این کتاب می‌توان به فاطمه ابراهیمی (انتشارات آذرمیدخت) ، اسماعیل قهرمانی پور (انتشارات روزگار) ، کیومرث پارسای (انتشارات آریابان) ، حدیث دهقان (انتشارات الهام نور) ، پردیس فتحی (انتشارات راه معاصر) و بهمن فرزانه (انتشارات ققنوس) اشاره کرد. قدیمی‌ترین و مشهورترین و باکیفیت‌ترین ترجمه‌ی کتاب متعلق به بهمن فرزانه است؛ اما ترجمه‌های دیگر نیز همگی خوب و قابل قبول هستند و می‌‌توانید با توجه به سلیقه‌ی خود انتخاب نمایید. این کتاب نثر چندان پیچیده‌ای ندارد ولی به دلیل پراهمیت بودن جزئیات در آن باید ترجمه‌ی فردی را انتخاب کنید که به خوبی متوجه مفهوم نویسنده شده و با کلمات شیوا و مناسب آن را برگردان کرده‌ است.