دگرگونی درونی در قلمرو زیبایی‌شناسی و پایان یافتن سلطه نظریه کلاسیک با تغییری که در نظریه علم طبیعی از دکارت تا نیوتن صورت گرفت از دیدگاه روش، تحولی دقیقاً موازی است. هردو دگرگونی به شیوه‌های مختلف و با وسایل عقلی کاملاً متفاوت یک هدف را دنبال می‌کنند. هدف آنها این است که خود را از سلطه مطلق قیاس برهانند و راه را برای امور واقع ناب و پدیدارها و مشاهده مستقیم بگشایند. اما نه در تقابل با قیاس بلکه در کنار آن. اصول اساسی را نباید کنار گذاشت اما باید آنها را با پدیدارها وفق داد. در صورتی که پیش از این پدیدارها را با اصول معینی که اعتبارشان به طور از پیشی بود منطبق می‌کردند. روش تبیین و استنتاج به تدریج به توصیف محض نزدیک می‌شود. اما توصیف اول به سراغ اثر هنری نمی‌رود بلکه نخست می‌کوشد که شیوه‌ای برای درک مفهومی زیبایی شناسی ارائه دهد و آن را با اطمینان مستقر کند. دیگر موضوع انواع هنری از تقدم برخوردار نیست بلکه تلاش می‌شود تا رفتار هنری تعیین شود یعنی تأثیری که اثر هنری بر مخاطب می‌گذارد و قضاوتی که او از این تأثیر بر خود و بر دیگران می‌کند تعیین و تثبیت گردد.

صفحه ۴۴۸