پاسخ به یک خواننده‌ی زن ایرانی

خانم آتوسا ه. مقاله‌ای را که نقد می‌کند نخوانده است. این حق او است. اما نباید این ایده را به من نسبت دهد که «معنویت اسلامی در شرایط مساعد می تواند جایگزین دیکتاتوری شود». از آنجا که در ایران مردم تظاهرات می‌کردند و خود را به کشتن می‌دادند در حالی که فریاد می‌زدند «حکومت اسلامی»، وظیفه‌ی ابتدایی این است که از خود بپرسیم چه محتوایی به این عبارت می‌دادند و چه نیرویی محرک آن بود. وانگهی به چند عنصر اشاره کردم که به نظرم می‌رسید چندان اطمینان بخش نیستند.اگر در نامه‌ی خانم ه. فقط نوعی بدفهمی وجود داشت به آن پاسخ نمی‌دادم اما این نامه دربردارنده‌ی دو نکته‌ی غیر قابل قبول است: ۱) این نامه همه‌ی جنبه‌ها و همه‌ی شکل‌ها و همه‌ی امکان‌های بالقوه‌ی اسلام را در یک عبارت تحقیر آمیز واحد خلط می‌کند تا همه را یک جا تحت لوای سرزنش هزارساله‌ی «خشک اندیشی» طرد کند. ۲) این نامه به هر غربی‌ای که به اسلام توجه نشان می‌دهد ظن می‌برد که توجهش فقط به دلیل تحقیر مسلمانان است (در مورد یک غربی که به اسلام نگاهی تحقیر آمیز دارد چه می توان گفت؟). مسئله‌ی اسلام به منزله‌ی نیرویی سیاسی مسئله‌ای اساسی برای دوران ما و برای سال‌های آینده است. شرط اولیه‌ی ره‌یافت به این مسئله با حداقلی از هوش‌مندی این است که این ره‌یافت با نفرت آغاز نشود.