دوشنبه ۲۱ مهر ۱۴۰۴
حالا و ۱۰ سال پس از دریافت جایزه‌ی من‌بوکر 2015 توسط لاسلو کراسناهورکایی، به‌عنوان برنده‌ی جایزه نوبل ادبی 2025 نیز با نام بلندِ او روبه‌رو می‌شویم. آکادمی سوئدی نوبل این جایزه‌ی ارزشمند را «به پاسِ کارنامه‌ی ادبی نیرومند و رؤیاپردازانه‌اش که در میانه‌ی هراسِ آخرالزمانی، بار دیگر قدرتِ هنر را یادآور می‌شود» به دستان این نویسنده‌ی مجار سپرد و اینک، انتظار داریم که بیش از پیش نام او را بشنویم و از آثار و احوالاتش بخوانیم.
پس در این مطلب سعی کردیم زمینه‌ساز آشنایی بیشتر خوانندگان، با برنده نوبل ادبی 2025 باشیم.
آشنایی با لاسلو کراسناهورکایی
لاسلو کراسناهورکایی در پنجمین روز سال 1954 میلادی، در جنوب شرقی مجارستان چشم بر جهان گشود؛ جایی درست در نزدیکی مرزهای کشور رومانی. لاسلو از همان سال‌های کودکی، به مطالعه آثار ادبی تشنه شد و با شیفتگی کم‌نظیری، خود را غرقه در آثار فرانتس کافکا یافت. پدرش وکیل بود و او ابتدا، متاثر از شغل پدر، به تحصیل در رشته‌ی حقوق پرداخت و دیری نپایید که متوجه شد علاقه‌ی چندانی به تحصیل در این رشته‌ی دانشگاهی ندارد. پس به بوداپست سفر کرد و این‌بار در یکی از مطرح‌ترین دانشگاه‌های پایتخت و در رشته‌ی مورد علاقه‌اش، تحصیلات خود را از سر گرفت: زبان و ادبیات مجارستانی. در این مدت بارها شغل خود را تغییر داد و تجربیاتی متفاوت در قامت ویراستار، معدنچی، نگهبان شب، پیانیست جاز و... را کسب کرد تا آنکه بالاخره در 1985، نخستین رمان خود را به انتشار رساند. تانگوی شیطان در همان نخستین سال‌های پس از انتشار، در مجارستان خوش درخشید و نام «کراسناهورکایی» را به گوش هموطنانش رساند. جالب است بدانید که این اثر پیش از زمان انتشار، به دست بلا تار رسید و این کارگردان مطرح مجارستانی را نیز با نبوغ لاسلو آشنا کرد. بلا تار بعدها این ماجرا را بدین شکل روایت کرد:
«من یه دوستی دارم که استاد دانشگاهه. اون داشت نسخه‌ی دست‌نویسِ تانگوی شیطان، اولین کتاب لاسلو رو می‌خوند. بهم زنگ زد گفت: "یه اثر فوق‌العاده پیدا کردم، که کاملاً به کارِت میاد." برام توضیح داد که این اولین کتاب لاسلوئه و باید حتما بخونیش. خوندمش و همون‌موقع عاشقش شدم. بعد با لاسلو تماس گرفتم، نشستیم با هم گپ زدیم، و نمی‌دونم چطور شد، ولی همون اولین گفت‌وگومون خیلی خوب پیش رفت و از همون موقع با هم دوست شدیم.»
بدین شکل زمینه‌‌ی همکاری بیشترِ این دو نابغه‌ی مجار با یکدیگر فراهم آمد و در نهایت، موجب ساخت اقتباسی هفت ساعت و نیمه از این رمان در 1994 میلادی گردید؛ اقتباسی که عنوان یکی از طولانی‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما را یدک می‌کشد.
بعدها لاسلو را با نویسندگانی چون ساموئل بکت، فرانتس کافکا و توماس برنهارد قرار دادند و آثارش، شهره‌ی دنیا شد.
کتاب تانگوی شیطان
کراسناهورکایی از همان اولین اثری که در 1985 منتشر کرد، طعم موفقیت و معروفیت را چشید. رمان تانگوی شیطان بارها به زبان‌های مختلف ترجمه شد و اقتباس سینمایی از این اثر نیز در سرتاسر جهان، درخشان ظاهر شد.
تانگوی شیطان
متاسفانه این کتاب موجود نیست
تانگوی شیطان
ماجرای رمان در دهکده‌ای متروک آغاز می‌گردد؛ باران بی‌وقفه می‌بارد و اهالی روستا که حالا مدت‌هاست هیچ امیدی به آینده ندارند و در انتظار نجاتدهدهای غریب نشسته‌اند، به ناگاه با مردی عجیب روبرو می‌شوند: مُرده‌ای که حالا کاملا زنده، به دهکده‌شان باز می‌گردد.
فرم ادبی این اثر، با طرح عجیب 6 فصل رو به عقب و 6 فصل رو به جلو، مانند رقص تانگو به نظر می‌آید.
این اثر دوبار، یک‌دفعه توسط سپند ساعدی در نشر نگاه و بار دیگر توسط زهرا وثوقی در نشر هنر پارینه به فارسی ترجمه و منتشر شده است.
کتاب مالیخوالیای مقاومت
دومین اثر این نویسنده نیز در شهری کوچک و رو به ویرانی پا می‌گیرد. شهری که با ورود سیرکی مرموز و جسد نهنگی غول‌پیکر، هرج‌ومرج و بی‌نظمی عجیبی را تجربه می‌کند. نویسنده مالیخولیای مقاومت را در 1989 منتشر و جامعه‌ای در آستانه‌ی فروپاشی را برای خوانندگانش روایت‌گری کرد. سوزان سانتاگ پس از مطالعه این اثر، کراسناهورکایی را «استاد آخرالزمان در ادبیات معاصر» نامید و او را با نویسندگانی چون ملویل و گوگول مقایسه کرد.
این عنوان توسط علی معصومی به فارسی ترجمه و در نشر ژرف انتشار یافته است.
کتاب آخرین گرگ
کتاب آخرین گرگ دو داستان بلند از کراسناهورکایی را شامل می‌شود. نخستین داستان مجموعه، آخرین گرگ، در سال 2009 منتشر و دیگر داستان این کتاب، هرمان، حدودا بیست و پنج سال پیش از داستان اول و در 1986 انتشار یافته است.
این کتاب را نشر ثالث با ترجمه‌ی نیکزاد نورپناه راهی بازار کتاب ایران کرده است.
آخرین گرگ
متاسفانه این کتاب موجود نیست
آخرین گرگ
کتاب حیواندرون
کتاب حیواندرون نخستین بار در سال 2010 میلادی انتشار یافت. نویسنده در این کتاب، به توصیفِ موجودی دربند و طغیانگر دست می‌زند که قصد رهایی و سرکشی از «درون» را به سر می‌راند. نویسنده در این اثر، دلهره، دل‌آشوب و امیال انسان مدرن را در قالب موجودی زندانی به ما یادآوری می‌کند. مکس نیومن، تصویرگر آلمانی نیز در به تصویر کشیدن این موجود نقش داشت و دست به خلق تصاویری زد که بی‌شک به ارزش هنری اثر می‌افزاید.
این کتاب نیز به دست نیکزاد نورپناه به فارسی ترجمه و در موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر به انتشار رسیده است.
حیواندرون
متاسفانه این کتاب موجود نیست
حیواندرون
کتاب تعقیب هومر
تعقیب هومر در 2019 میلادی نیز با تصویرگری مکس نیومن و با قطعاتی موسیقیایی از سیلوستر میکلوس انتشار یافت. در این کتاب با راوی بی‌نامی هم‌قدم می‌شویم که از دست شکارچیانی بدذات و قاتلانی مرموز فراری‌ست، و در حین گریز از دستشان، برای خوانندگانش پر حرفی می‌کند.
این اثر، نقطه‌ی تلاقیِ متن، تصویر و موسیقی‌ست که تجربه‌ی مهیج‌تری از داستان را رقم می‌زند.
تعقیب هومر جدیدترین اثری‌ست که از کارسناهورکایی که به فارسی ترجمه می‌شود. نیکزاد نورپناه برای سومین بار اثری از این نویسنده را به فارسی بر‌گرداند و در نشر خوب به انتشار رساند.
دیگر آثار تاثیرگذار او در دریافت نوبل
آکادمی بین‌المللی نوبل، آثار دیگری از این نویسنده را نیز عامل کامیابی بختش در دریافت جایزه می‌داند:
«جنگ و جنگ» که در 1999 انتشار یافت، «بازگشت بارون ونکهایم به خانه» که در 2016 به دست مخاطبان ادبیات رسید و همچنین رمان «هرشت 07769» که در 2021 نوشته شد و حاصل علاقه‌ی وافر نویسنده، به کشور و ادبیات آلمان می‌باشد. همچنین دو اثر او به نام‌های «کوهی از شمال، دریاچه‌ای از جنوب، راه‌هایی از غرب، رودی از شرق»، منتشر شده در سال 2003، و همچنین کتاب «سیوبو در آن پایین»، انتشار یافته در 2008 میلادی نیز، حاصل تجربه‌ی او از سفرهایی کشورهای چین و ژاپن، و علاقه‌ی او به افسانه‌های ژاپنی‌ست.
همچنین آکادمی ادبی نوبل در انتهای اعلامیه‌ی خود، به داستان بلند «کار کوچکی برای کاخی بزرگ» که کراسناهورکایی در 2018 منتشر کرد نیز اشاره کرده است.
در حال حاضر دیدگاهی برای این مقاله ثبت نشده است.