مروری بر کتاب ریشه ­‎ها نوشته «الکس هیلی»

حدود پنج قرن پیش، پس از آن که اروپایی‎­ها تصمیم به زندگی در قارۀ امریکا گرفتند؛ نیاز شدیدی به نیروی کار برای توسعه و پیشبرد زندگی ایده­‎آ‎ل خود داشتند. آنها این نیروی کار رایگان را با انتقال سیاه‎پوستان افریقایی و به بردگی گرفتن آنان تامین کردند. این که چه بر این مردمان گذشته است و چگونه بخشی از جامعۀ امریکایی امروز شده­‎اند؛ ماجرایی است که «الکس هیلی»، یک وکیل سیاه پوست امریکایی، در کتاب ریشه ‎­ها روایت می‎­کند. او در این کتاب به گذشته‎­ای دور می‎­رود و بازگو می­‎کند که اجدادش با چه آداب و رسومی در قبیله خود زندگی می‎­کردند، غذا به دست می‎­آوردند و لباس می­‎پوشیدند، قوانین حاکم بر اجتماعشان چه بود و چطور تاریخ­شان را بی آنکه بنویسند به نسل بعد انتقال می‎­دادند. پس از آن است که خواننده با یکی از شخصیت­‎ها، کونتا کینته، راهی سفری دراز می­‎شود و تاریخ ربایش و به بردگی گرفتن سیاهان را از نزدیک لمس می­‎کند.

ریشه ­‎ها نیمه مستندی مردم‎شناسانه با توصیف‎­های دقیق است و برای کسی که عادت به سیل حوادث دارد، ممکن است گاهی کسل‎کننده شود؛ اما با گذر از صفحات ابتدایی، کم‎کم بر سرعت داستان افزوده می­‎شود و خوانده نسل به نسل با قهرمانان پیش می‎­رود تا به جامعۀ امروز امریکا برسد که همچنان درگیر نژادپرستی است. او در کشتی بزرگی در غل و زنجیر دراز می­‎کشد و سیاهی پوستش به تاریکی محیط شرجی و خفه کف کشتی می­‎پیوندد و با بی‎شمار افریقایی اسیر شده دیگر یکی می­‎شود. در مزارع پنبه زیر آفتاب داغ با کمترین غذای ممکن و ساعت کاری طولانی با مرگ می­‎جنگد و نمی­‎داند؛  آیا صبح فردا را خواهد دید.

از خلال این رمان بلند شاید بتوان درک کرد که انسان نبودن به معنای برخورداری از حقوق انسانی در عین زنده بودن چه حسی دارد. همچنین استعمار و زیاده‎خواهی غرب را بیشتر شناخت  و دانست که رفاه غرب به ازای رنج، شکنجه و تجاوز به بی‎گناهان به دست آمده است. در حقیقت بسیاری از کشورهای قدرتمند جهان بر جنازه بشریت ایستاده­‎اند و آن جا مهر و نوع دوستی، صداقت و انسانیت، عدالت و اخلاق پوسته‎ایست برای پوشاندن گذشته­‎ای وحشیانه.