روسیه روسیاه
«خاطرات تلخ» انگاره ایرانیان از همسایه شمالی است مروری بر تاریخ رابطه ایران و روس

دو قرن سکوت که تمام شد، ایرانیان از اطاعت بغداد سر پیچیدند؛ در پایان یک قرن دیگر منازعه و کشمکش و حتی جنگ با بنی عباس، خاندان‌های ایرانی خلعت خلافت را از تن اعراب درآوردند و ردای رهبری این بخش از سرزمین‌های خلافت اسلامی را بر تن کردند. در میانه آن قرن و در میان درگیری‌های عرب و عجم، اقلیتی از علویان ایران، در جنوب دریای کاسپین، طبرستان، نخستین حکومت شیعی تاریخ را تاسیس کردند و به نام خود سکه زدند. رشته کوهی سترگ در جنوب و جنگل‌های انبوه در شرق و غرب و دریا در شمال، دژی طبیعی پدید آورده بود که خیال نواده حسن بن علی(ع)، زيد بن حسن علوی، را از لشکر بغداد و لشكر بلخ، وفاداران به خلیفه عباسی و یاران نو امير سامانی، آسوده می‌کرد. گزند اما از شمال رسید و بندر آبسگون و گرگان هدف تاخت و تاراج کسانی قرار گرفت که به زودی روشن شد نه عرب و نه عجم، که حتی مسلمان نیستند.

علی نیلی