دوشنبه ۷ مهر ۱۴۰۴
شام خداحافظی یک درام معاصرِ فرانسوی از الکساندر دولا پتولیر و ماتیو دولاپورت است که در سال ۲۰۱۴ در دو صحنه نوشته شده است. این نمایشنامه‌ی کوتاه با ترجمه‌ی خانم شهلا حائری درمجموعه‌ی نمایشنامه‌های معاصر فرانسوی نشر قطره به چاپ رسیده است.
این درام هجوی بر شکل‌گیری روابط امروزی در دنیای معاصر است. روابطی که گاه به سوی سردی و ملال و خستگی می‌رود. و انسانِ عصرِ معاصر که در این میان برای رهایی یافتن از بندِ روابطِ از هم گسسته‌ی خود، دنبال راه نجات بخشی می‌گردد. و آن راه نجات بخش را در یک ضیافت پایانی پیدا می‌کند: شام خداحافظی.
شاید همیشه آخرین‌ها، برای انسان غیر قابل پیش بینی باشد و در مواجهه با آخرین اتفاق‌های زندگی دچار احساسات متناقضی و ترسی ناشناخته وجودش را فرا بگیرد. زیرا انسان هیج گاه از آخرین اتفاقات زندگی تا پیش از وقوع آن با خبر نمی‌شود.
شام خداحافظی
پیِر و کلوتیلد یک زوجِ به ظاهر موفقِ فرانسوی، در یک شب ناگهان تصمیم عجیبی می‌گیرند. آنها با این واقعیت رو به رو هستند که دیگر تمایلی به ادامه‌ی روابط‌شان با دوستانِ دور و نزدیکِ خود ندارند و طی یک لحظه تصمیم می‌گیرند یک پاک‌سازی بهاری از تمام دوستی‌های قدیمی‌خود انجام دهند. آنها شام‌های وداعی را ترتیب می‌دهند تا به دوستانی که به زودی و برای همیشه از آنها خداحافظی خواهندکرد، ادای احترام کنند و آنها را آزاد بگذارند و خودشان را نیز از بندِ روابطی که دیگر برای شان لذتی ندارد، ر‌ها کنند. اولین قربانی آنها آنتوان است. اما بین این سه نفر، یعنی: پیِر که ترسو و بی اراده است و کلوتیلد که غیر قابل پیش بینی است و آنتوان دوست کنجکاوشان، هیچ چیزی طبق برنامه پیش نمی‌رود.
| آنتوان | من اولین انتخاب تون بودم؟ |
| پیِر و کلوتیلد (هم زمان): | نه./آره. |
| پیِر و کلوتیلد یکدیگر را نگاه می‌کنند. آن٬ها جلو چشم آنتوان شروع به بحث می‌کنند. | |
| کلوتیلد | پیِر، این اولین شام ماست. |
| پیِر | آره ولی اون اولین نفری نبود که بهش فکر کردیم. |
| کلوتیلد | به هر حال اولین نفریه که انتخابش کردیم. |
| کلوتیلد به سمت آنتوان بر می‌گردد. | |
| کلوتیلد | تو چی می‌خوای بدونی؟ که اولین شام بودی یا اولین انتخاب؟ |
ما می‌تونیم همه چیز رو عوض کنیم.
آنتوان بر خلاف تصور آن دو، بعد از شنیدن حقیقت از زبان پیِر و کلوتیلد، تصمیم متفاوتی می‌گیرد و با تصمیم خود تمام برنامه های این دو نفر را دگرگون می‌سازد. آنتوان دوست کودکی و بسیار قدیمی‌پیِر است و در حین گفت وگو با او سعی دارد تا با بازتولید خاطرات گذشته شان، پیِر را از این تصمیم منصرف کند. پیر در این دوراهی سخت و کلافه کننده میان همسر و بهترین دوست کودکی خود حبس شده و به مرور شخصیت آشفته و بی اراده‌ی خود را نشان می‌دهد.
« پیِر: آنتوان، باید رنجشت رو فراموش کنی، حتی اگه سخته، من حق داشتم، تو زندگی لحظه هایی هست که باید بدونی چه طور چیزی رو که داره به آرومی‌از بین می‌ره با زیبایی تموم کنی... لابد می‌گی که این یه جور حکم مرگه، اما مسابقه‌ی گاو بازی رو نگاه کن، قابل مقایسه با مسابقه های گاوهای ماده نیست، یه عظمت خاصی داره! خب تو اصولاً با گاوبازی مخالفی، پس تاثیر کمتری روت می‌ذاره، اما هر چی باشه این یه جور رفتنِ با افتخاره. »
در نمایشنامه‌ی شام خداحافظی همانند تابلوی شام آخر اثر لئوناردو داوینچی، لحظه ای سرنوشت ساز و پر از تنش به تصویر کشیده می‌شود که شخصیت هادر آستانه‌ی وداعی مهم قرار دارند.
درباره نویسندگان اثر
الکساندر دولا پَتوُلیِر، فیلم نامه نویس، نمایشنامه نویس و کارگردان فرانسوی، زاده‌ی 24 ژوئن 1971 در فرانسه است. ماتیو دولاپُورت، نمایشنامه نویس وکارگردان فرانسوی، زاده‌ی 2سپتامبر 1971 در فرانسه است.
این دو هنرمند در همکاری با یکدیگر چندین نمایش نامه و فیلم نامه نوشته اند. یکی دیگر از مطرح ترین آثار آن هانمایشنامه‌ی اسم استکه در ایران به فارسی ترجمه شده است.
درباره مترجم اثر
شهلا حائری، نویسنده، استاد و مترجم زبان و ادبیات فرانسوی است. از او آثار متنوع و بسیاری در زمینه ادبیات نمایشی به چاپ رسیده است. از ترجمه های مهم ایشان می‌توان به نمایشنامه های عشق لرزه و خرده جنایت های زناشویی از اشمیت، ترس و لرز از نوتومب و گیرنده شناخته نشد از کاترین تیلور اشاره کرد.
در حال حاضر دیدگاهی برای این مقاله ثبت نشده است.