تئودور نولدکه *

(1930-۱۸۳۶)

[ای. ای. بیوان]

تئودورنولدکه (۱۸۳۶-۱۹۳۰) یکی از مهم‌ترین و نخستین شرق‌شناسانی است که به‌دلیل تحقیقات اساسی‌اش دربارة تاریخ و فرهنگ ایران در میان ایرانیان شهرتی یافت. و همچنین یکی از نخستین پژوهشگران ایرانی که در اهمیت کار او- و در این مورد بخصوص دربارة فردوسی- نوشت، سیّد حسن تقی‌زاده است که در شمارة نخست دوره جدید کاوه در جمادی الآخر ۱۳۲۸هـ. ق / ژانویة ۱۹۲۰ خاطرنشان کرد: «... در تحقيق دقيق و نقادانه آنچه از تاریخ حیات فردوسی قریب به یقین است و آنچه که فقط محتمل است مدیون زحمات عالمانه او هستیم...» چندی بعد ترجمة حماسة ملّی ایران او به اهتمام بزرگ علوی آغاز شد که بنا به مجموعه‌ای از دلایل به سرانجام نرسید تا آن‌که در سال ۱۳۲۷ با مقدمة سعید نفیسی منتشرشد.

از دیگر آثار او که به زبان فارسی منتشر شده‌اند، یکی تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان است به ترجمة عباس زریاب خویی (۱۳۵۸) و تاریخ قرآن و رساله‌ای تحت عنوان باب ملک الجزدان و وزرائه در کلیله و دمنه ترجمة فضل‌الله پاکنژاد (۱۳۸۴).

ک. ب