مجله معمار (۱۲۹)

یادداشتی درباره همدان و کاوش‌های هگمتانه

دگرگونی‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی عمیقی که طی نیمه نخست هزاره یکم قبل از میلاد در لبه غربی فلات ایران و کوهسارهای زاگرس، سرزمین مادها، رخ داد، و منجر به پیدایی شاهنشاهی(های) بزرگ (ماد و) هخامنشی در مقیاس بزرگ جهانی شد، یکی از بخش‌های مبهم و نه چندان روشن تاریخ فرهنگی ایران باستان است؛ پژوهش درباره همدان (و نیای آن هگمتانه باستان) به دلیل محمل تاریخی و موقعیت جغرافیایی شهر به

عنوان پایتخت مادها (و هخامنشیان) کلید بازگشایی ابهامات و بازسازی روندهای تاریخی-فرهنگی منطقه است. در کنار آگاهی‌های سنتی تاریخی و زبان شناختی درباره همدان و ریشه شناسی نام هگمتانه، درک و فهم چشم انداز و منظر طبیعی-باستانی این شهر از دیدگاه جغرافیای تاریخی (و از آن مهم تر: تاریخ جغرافیایی)، و همچنین تفسیر روشمند و هدفمند یافته‌ها و داده‌های بیش از صد سال پژوهش و کاوش باستان شناختی ما را در شناخت مقام و موقع تاریخی همدان یاری می رساند.

مهرداد ملکزاده