پس یک وسیله تسکین ملامت خویش این است که شخص خود را واقعا حقیر و قابل‌ملامت بداند. وسیله دفاعی دیگر، که قبلا هم بدان اشاره کردیم تعکیس منفی است. یعنی شخص برای اینکه از رنج ملامت و عناد به خود بکاهد، اینطور حس می‌کند که دیگران به چشم حقارت و ملامت او را می‌نگرند. دیگران نسبت به او بی‌اعتنایی می‌کنند، برایش ارزش قائل نیستند، استثمارش می‌نمایند، رفتارشان نسبت به او حقیرانه است، نسبت به او تعدی و ظلم می‌کنند. البته تاثیر تسکینی تعکیس منفی، مثل تعکیس مثبت نیست. زیرا در تعکیس مثبت شخص دیگران را تحقیر و ملامت و نکوهش می‌نماید و خودش راحت می‌شود، و در تعکیس منفی تصور می‌کند دیگران با وی چنین می‌کنند. به هر حال هر دو نوع تعکیس به مقدار زیادی مخل روابط سالم انسانی می‌گردد.

صفحه 212