پیشگفتار ویرایش چهارم

هر چند به دو چاپ اخیر مباحثی از عروض جدید و اوزانی بر مبنای تقطیع و رکن بندی علمی افزوده شده است، امّا اُس اساس این کتاب بر عروض سنتی (المعجم و معیار الاشعار) است.

محققانی چند کوشیده اند مشابهات و مفارقات عروض عربی و فارسی را نشان دهند. در این مطالعات شعر فارسی بر مبنای عروض سنتی نگریسته شده است که با عروض عربی قابل خلط است. با توجه به عروض علمی جدید بین عروض عربی و فارسی شباهت و ربطی نیست و با دو مقوله متفاوت مواجهیم. بر مبنای عروض جدید اوزان شعر فارسی فقط از دو طریق تکرار و تناوب ارکان به وجود می آیند (مختلف الاركان نداريم) و لذا مثلاً وزن «مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلات» را به «مستفعل مفاعل مستفعل مفا» رکن بندی می‌کنیم. مبحث زحافات در عروض جدید اصلاً مطرح نیست. در شعر فارسی افاعیل یک مصراع عیناً در مصاریع دیگر تکرار می‌شوند، حال آن که در شعر عربی بین افاعیل غالباً اختلاف است و این اختلافات با توجه به بحث زحافات و علل توجیه می‌شود.