کتاب حاضر مشتمل بر چهار مقاله است درباره مناسبات جلال آل احمد با چهار تن از روشنفکران برجسته هم عصرش به جز مقالۀ نخست که به بررسی روابط آل احمد و نيما يوشيج اختصاص دارد سه مقالۀ دیگر کتاب را می‌توان تکمله ای دانست بر بخش نخست از کتاب یک چاه و دو چاله آل احمد آل احمد در آن کتاب از همایون صنعتی زاده و ابراهیم گلستان و ناصر وثوقی در مقام موانعی گمراه کننده یاد کرده که دست روزگار بر سر راهش قرار داده بوده است. او در آن کتاب به علت حاکمیت استبداد و وجود سانسور ناچار بوده است تا در بیان افکارش بسیار جانب احتیاط را رعایت کند و از زبانی موجز و رمزآمیز استفاده کند. نویسنده در کتاب حاضر به شرح و تبیین آن نکات و اشارات رمزآمیز پرداخته و همچنین کوشیده است تا از «استبداد زدگی» روشنفکران در مقام یکی از عوارض جوامع بسته و استبدادی سخن بگوید.