شیوه تولید سرمایه‌داری

شیوه تولید سرمایه‌داری همانگونه که می‌دانیم از دل نظام زمینداری پدید آمد. این نظام طی تکامل خود از دو مرحله می‌گذرد: ماقبل انحصار و انحصار (امپریالیسم). این دو مرحله پایة اقتصادی مشترکی دارند: مالکیت خصوصی کاپیتالیستی وسایل تولید و استثمار كار اجیر شده. لیکن سرمایه‌داری پیش از انحصار و امپریالیسم، نقاط افتراقی نیز دارند. سرمایه‌داری پیش از انحصار، دوره‌ای از تکامل سرمایه‌داری است که در آن، رقابت آزاد وجود داشت و نیروهای مولد با سیر صعودی و کم و بیش به سهولت، تکامل یافتند.

در ایالات‌متحده، بریتانیا، فرانسه و دیگر کشورهایی که از نظر اقتصادی توسعه یافته‌اند، سرمایه‌داری پیش از انحصار تا دو سه دهة آخر قرن نوزدهم که حوادث تازه‌ای در اقتصاد کشورهای سرمایه‌داری رخ داد، رایج و حاکم بود. اما حوادث مزبور، به سرمایه‌داری، کیفیت تازه‌ای بخشید: رقابت آزاد منتهی به تسلط انحصارهایی شد که از آن پس، نقش قاطع و تعیین‌کننده‌ای را در امور اقتصادی کشورهای سرمایه‌داری بازی می‌کنند.

مقارن پایان سدة نوزدهم و آغاز سدة بیستم، سرمایه‌داری پیش از انحصار، به امپریالیسم بالاترین و آخرین مرحلة تکامل سرمایه‌داری، تغییر یافت.