کتاب شاه جهان
زندگانی کوروش کبیر
معرفی کتاب شاه جهان: بازگشتی علمی به زندگانی کوروش کبیر
«منم کوروش، شاه جهان، شاه بزرگ، شاه نیرومند، شاه بابل، شاه سومر و اکد، شاه چهارگوشه جهان...»
این کلمات قدرتمند که بر استوانه کوروش نقش بسته، سرآغاز داستان یکی از دگرگون‌سازترین چهره‌های تاریخ جهان است. کوروش کبیر، بنیان‌گذار امپراتوری هخامنشی، شخصیتی است که نامش با افسانه درآمیخته؛ او برای پارسیان یک رهبر استثنایی، برای بابلی‌ها یک پادشاه بر حق، برای یهودیان یک مسیحا و برای یونانیان یک فرمانروای نمونه بود. اما در پس این روایت‌های گوناگون، خود کوروش که بود؟
مت واترز، مورخ و متخصص امپراتوری هخامنشی، در کتاب جدید شاه جهان (با عنوان اصلی King of the World: The Life of Cyrus the Great)، تلاش می‌کند تا با کنار هم گذاشتن شواهد پراکنده، پرتره‌ای دقیق و علمی از این شخصیت بزرگ تاریخی ارائه دهد.
چالش اصلی: بازسازی یک زندگی از دل شواهد اندک
همانطور که نویسنده در پیشگفتار اشاره می‌کند، نوشتن زندگی‌نامه کوروش با یک چالش بزرگ روبروست: کمبود منابع دست اول. شخصیت کوروش «همچنان در پرده ابهام باقی می‌ماند.» به همین دلیل، واترز در این کتاب رویکردی عالمانه و متعادل در پیش می‌گیرد. او با بهره‌گیری از تمام منابع موجود—از استوانه کوروش و کتیبه‌های بابلی گرفته تا نوشته‌های مورخان یونانی مانند هرودوت و کسنوفون، و همچنین آخرین یافته‌های باستان‌شناسی— تلاش می‌کند تا تصویری چندوجهی از کوروش بسازد و همواره میان «آنچه می‌دانیم، آنچه نمی‌دانیم و آنچه نمی‌توانیم بدانیم» تمایز قائل شود.
موضوع کتاب: کوروش از دیدگاه ملت‌های گوناگون
یکی از نقاط قوت اصلی کتاب شاه جهان، بررسی جایگاه کوروش در فرهنگ‌های مختلف جهان باستان است. این کتاب به ما نشان می‌دهد که کوروش چگونه توانست چنین تأثیر مثبتی بر اکثر منابع در فرهنگ‌های گوناگون بگذارد:
از دید پارسیان: رهبری که قوم خود را به عرصه جهانی رساند.
از دید یهودیان: شخصیتی مسیحایی که آن‌ها را از اسارت بابلی‌ها آزاد کرد و امکان بازسازی معبد سلیمان را فراهم نمود.
از دید یونانیان: فرمانروایی نمونه که والاترین صفات رهبری و نبوغ در او متبلور بود.
این کتاب به خواننده کمک می‌کند تا بفهمد چرا میراث کوروش تا این حد پایدار و جهان‌شمول بوده است.
درباره نویسنده و مترجمان
مت واترز (Matt Waters)، استاد دانشگاه و پژوهشگری است که نزدیک به سه دهه از فعالیت علمی خود را صرف مطالعه تاریخ خاور نزدیک باستان و امپراتوری هخامنشی کرده است. کتاب شاه جهان چکیده سال‌ها پژوهش اوست که برای خواننده غیرمتخصص و علاقه‌مند به تاریخ نوشته شده تا گزارشی معتبر و در عین حال روان و قابل فهم ارائه دهد. ترجمه دقیق و وفادارانه محمدرضا جعفری و ناهید سلامی که توسط فرهنگ نشر نو منتشر شده، این اثر مهم و به‌روز را در اختیار خوانندگان فارسی‌زبان قرار داده است.
حرف آخر
کتاب شاه جهان یک زندگی‌نامه ایده‌آل برای کسانی است که می‌خواهند فراتر از افسانه‌ها بروند و با یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های تاریخ جهان بر مبنای شواهد علمی و تاریخی آشنا شوند. این کتاب، با رویکردی متعادل و نثری روان، به بهترین شکل ممکن چهره کوروش کبیر و میراث ماندگار او را برای نسل‌های امروز بازگو می‌کند.
