کتاب دیوان عطار

شهادت عطار

قدیم ترین مأخذ دربارۀ پایان کار عطار روایت ابن الفوطی است «استشهد على بد التتار بنیسابور» که به موجب آن معلوم می شود که عطار به مرگ طبیعی نمرده و شربت شهادت نوشیده و محل قتلش شهر نیشابور بوده است.

ابن الفوطی سال قتل او را تعیین نمی کند ولی اینکه شهادت او به دست تتار و در شهر نیشابور اتفاق افتاده قرینه است بر اینکه وقوع قتل وی در حادثه فتح نیشابور و کشتار عام آن شهر بر دست مغول بوده زیرا اولاً اطلاق قضیه بدون ضبط تاریخ گواهی می دهد که شهادت عطار در حادثه معروف و مشهوری واقع شده والا ابن الفوطی بنابر سنت و روش معمول خود در ذکر وفیات رجال می بایست که سال حادثه را قید کند چنان که در نظایر آن از قبیل قحط و و بای عام معمول بوده و هست که می گویند سال و بایی یا قحط چنین و چنان شد و به سبب شهرت واقعه از ذکر سال خودداری می نمایند.

و چون فتح و قتل عام نیشابور به تصریح عطاملک جوینی در روز شنبه پانزدهم صفر سال ششصد و هیجده اتفاق افتاده و تا پانزده روز طول کشیده پس شهادت شیخ علی التحقیق در نیمه دوم صفر همان سال به وقوع پیوسته است.