کتاب برای عشق به میهن

معرفی کتاب برای عشق به میهن

در گفتمان سیاسی و زبان روزمره، دو مفهوم «وطن‌پرستی» و «ملی‌گرایی» اغلب به جای یکدیگر به کار می‌روند. اما آیا این دو واقعاً به یک معنا هستند؟ مائوریتسیو ویرولی، نظریه‌پرداز سیاسی، در کتاب برای عشق به میهن (با عنوان اصلی For Love of Country: An Essay on Patriotism and Nationalism) استدلالی دقیق و تاریخی ارائه می‌دهد تا نشان دهد که این دو مفهوم نه تنها مترادف نیستند، بلکه باید از یکدیگر تمیز داده شوند.

موضوع اصلی کتاب برای عشق به میهن

هسته اصلی استدلال ویرولی این است که وطن‌پرستی و ملی‌گرایی دو «زبان» فکری و سیاسی متفاوت با تاریخ، ارزش‌ها و اهداف مجزا هستند.

• زبان وطن‌پرستی (Patriotism): به گفته ویرولی، این زبان در طول تاریخ برای برانگیختن عشق به نهادهای سیاسی و شیوه‌ای از زندگی به کار رفته که پشتیبان «آزادی مشترک» یک جمهوری است. دشمنان این نوع وطن‌پرستی، استبداد، ظلم و فساد هستند. برای وطن‌پرستان، ارزش اصلی، جمهوری و سبک زندگی آزادی است که آن جمهوری تضمین می‌کند.
• زبان ملی‌گرایی (Nationalism): این زبان، که در اواخر قرن هجدهم در اروپا ظهور کرد، برای دفاع و تحکیم «وحدت و همگونی فرهنگی، زبانی و قومی» یک ملت ساخته شد. دشمنان ملی‌گرایی، تنوع فرهنگی، ناهمگونی و عدم خلوص نژادی هستند. برای ملی‌گرایان، ارزش اصلی، وحدت معنوی و فرهنگی مردم است.

ویرولی معتقد است خلط کردن این دو مفهوم، هم به لحاظ تاریخی نادرست است و هم می‌تواند پیامدهای عملی زیان‌باری داشته باشد. او استدلال می‌کند که «وطن‌پرستی جمهوری‌خواهانه» می‌تواند همچون پادزهری قدرتمند در مقابل خطرات ملی‌گرایی عمل کند.

رویکرد کتاب: تفسیری تاریخی به جای تعاریف علمی

نویسنده در این کتاب به دنبال ساختن تعاریف انتزاعی و جهان‌شمول نیست. در عوض، او رویکردی تاریخی را در پیش می‌گیرد و با بررسی متون متفکران سیاسی از دوران باستان تا امروز، نشان می‌دهد که این دو زبان چگونه در طول تاریخ به کار رفته‌اند، چه معانی‌ای داشته‌اند و چه احساساتی را برانگیخته‌اند.

درباره نویسنده و مترجم

مائوریتسیو ویرولی (متولد ۱۹۵۲) نظریه‌پرداز سیاسی و استاد دانشگاه پرینستون است. او برای آثارش در زمینه تاریخ اندیشه سیاسی و فلسفه جمهوری‌خواهانه شناخته شده است.

این اثر توسط مهدی نصراله‌زاده به فارسی برگردانده شده و نشر بیدگل آن را منتشر کرده است.

جملات کتاب برای عشق به میهن

تفاوت وطن‌پرستان حقیقی با «وطن‌پرستان خاک‌محور» نه در شدت‌ وحدت، بلکه در طبیعت و ماهیت دلبستگی است. عشق ما به میهنمان به خاطر آنکه باور داریم تنها از آن ماست و اینکه تملک آن ما را بهتر از همة دیگران می‌سازد یک چیز است؛ و عشق ما به چیزی که در آن با افراد دیگر شریکیم، آن هم صرف‌نظر از اینکه فقط از آن ما باشد یا نباشد، چیزی دیگر. نوع اولِ عشق به میهن تقویت‌کنندة «نوعی تلقی خودبزرگ‌بینانه از خودمان است، چنان‌که گویی هرچه داریم حق ما به‌عنوان افرادی اصیل و خاکزاد بوده؛ و باز همين حب وطن خاص مشوق میل به خلاصه کردن دیدگاه‌هایمان درون بسته‌ترین حیطة ممكن و نیز خوارشمردن هر گونه دانش، آموزش یا رفتارها و سکناتی است که در خانه رشد نکرده و محصولاتی داخلی نیستند. نوع دوم عشق به میهن اما، مشوق گشودگی در قبال فرهنگ مردمان دیگر است و به‌طور طبیعی جامع وظایف و الزامات مختلف در قبال انسانیت، مهمان‌پذیری و غریبه‌نوازی و نیز ملایمت و خوش‌رفتاری صرف‌نظر از تفاوت در رنگ و نژاد. وطن‌پرستی‌ای که این‌گونه، همچون میل و اشتیاقی ویژه برای آزادی، فهم شده باشد به عنوان نیرویی شمول‌گرا و وحدت‌بخش عمل می‌کند؛ نیرویی که کنار هم جمع و به هم وصل می‌کند، نه آنکه طرد نماید و بتارانَد یا حذف و حصر کند. 

کتاب برای عشق به میهن برای دانشجویان و علاقه‌مندان به فلسفه سیاسی، تاریخ و جامعه‌شناسی، اثری ضروری است که به بازاندیشی انتقادی در مفاهیم بنیادینی چون «وطن» و «ملت» یاری می‌رساند و ابزارهای مفهومی دقیقی برای تحلیل دو مورد از قدرتمندترین نیروهای سیاسی جهان مدرن فراهم می‌کند.