کتاب اتاق زجر
روایتی از تصویر و چهره قربانی
معرفی کتاب اتاق زجر: روایتی از تصویر و چهره قربانی
کتاب اتاق زجر نوشته‌ی امیر نصری است که در سال ۱۴۰۴ توسط انتشارات گیلگمش منتشر شد. کتاب اتاق زجر در ۱۰۷ صفحه منتشر شده و پیش‌تر در سال ۱۳۹۹ با ناشر دیگری (چشمه) به چاپ رسیده بود. موضوع اصلی کتاب اتاق زجر، بررسی انتقادی عکس و تصویر در ارتباط با قربانیان اسیدپاشی و به طور خاص تحلیل کارکرد چهره در بازنمایی هویت و فردیت انسان است.
خلاصه کتاب
این جستار بر پایه‌ی تحلیل چهار تصویر از زنان قربانی اسیدپاشی بنا شده است؛ تصاویری که هر یک در دست، عکسی از «خود قبلی» را نگه داشته‌اند. نویسنده با بررسی این تصاویر، پرسشی بنیادی را مطرح می‌کند: چهره چه نقشی در هویت و بازنمایی فرد دارد؟ کتاب به این موضوع می‌پردازد که چگونه یک عکس خبری می‌تواند نه تنها واقعیت را ثبت کند، بلکه به گذشته‌های دور ارجاع دهد؛ از نقاشی‌های سده شانزدهمی تا نشانه‌های آیین‌های تدفین باستانی. این روایت، بازتابی است از پیوند میان تصویر، حافظه، هویت و رنج انسانی.
موضوع کتاب
کتاب اتاق زجر در حوزه‌ی نقد و تفسیر عکاسی قرار می‌گیرد و به طور ویژه به بازنمایی چهره‌ی قربانیان اسیدپاشی در قاب تصویر می‌پردازد. در کتاب اتاق زجر، مفاهیمی چون پرتره، ماسک، هویت فردی، دیگری، و چهره به مثابه‌ی «پنجره‌ی روح» بررسی می‌شوند. کتاب اتاق زجر تنها درباره‌ی یک رخداد اجتماعی نیست، بلکه تلاشی نظری و فلسفی برای درک نسبت میان تصویر و انسان است.
درباره نویسنده
امیر نصری (۱۳۵۸) نویسنده و پژوهشگر حوزه‌ی هنر و نظریه‌های فرهنگی است. او با رویکردی انتقادی به بررسی عکاسی و تصویر می‌پردازد و در آثارش به ابعاد اجتماعی، زیبایی‌شناختی و فلسفی تصویر توجه ویژه دارد. کتاب اتاق زجر یکی از آثار شاخص نصری در زمینه‌ی مطالعه‌ی رابطه‌ی عکس با هویت و بازنمایی رنج انسانی است.
جملات کتاب
- «یک عکس خبری می‌تواند گذشته‌ای دور را به یاد بیاورد؛ تداعی‌گر نقاشی‌ای از سده شانزدهم یا حتی جمجمه‌ای در آیین تدفین باستانی باشد.»
- «چهره، نه فقط بازتاب بیرونی ما، که نشانی از هویت، فردیت و درونی‌ترین تجربه‌های انسانی است.»
چرا باید این کتاب را بخوانیم؟
زیرا کتاب اتاق زجر فقط درباره‌ی اسیدپاشی نیست، بلکه پرسشی بنیادین درباره‌ی ماهیت تصویر، قدرت بازنمایی آن و نسبت چهره با هویت انسان طرح می‌کند. کتاب اتاق زجر هم برای علاقه‌مندان به عکاسی و نقد تصویر ارزشمند است، هم برای کسانی که دغدغه‌ی فهم اجتماعی و انسانی پدیده‌های تلخ معاصر را دارند. مطالعه‌ی آن می‌تواند دریچه‌ای تازه به نقش تصویر در ساخت و بازنمایی رنج، هویت و حافظه بگشاید.
