پادشاهی ماد

نویسنده: اقرار علی یف

فرایند تشکیل قومیت ماد، جنگ‌ها و دولت این مردمان، تا آن‌جا که از منابع در دسترس بر ما آشکار شده، همگی در بخش غربی فلات ایران، در مناطقی با طول جغرافیایی بین ۴۵ - ۵۵ درجه شرقی جریان داشته است.

ماد باستان واقع در بخش شمال غربی ایران، به دو قسمت کوهستانی و دشت تقسیم می‌شود.

فلات ایران شکلی مثلث گونه دارد و از همه طرف با کوه‌هایی محصور شده است. رشته کوه‌های متعددی که از آسیای صغیر امتداد می‌یابند و در جنوب ماوراء قفقاز منشعب می‌شوند. شاخه شمالی این رشته کوه‌ها از قفقاز کوچک آغاز می‌شود و تا رشته کوه قره‌داغ امتداد می‌یابد. شاخة دیگر از اولین درة عمیق که در عمق آن رود ارس جریان دارد، منشعب می‌شود. قره‌داغ نیز به نوبة خود به شاخة گیلان و کوه‌های البرز تقسیم می‌شود. ادامة این کوه‌ها به جبال ترکمنستان و خراسان می‌پیوندد. شاخه جنوبی که از آسیای صغیر آغاز می‌شود، رشته کوه زاگرس را تشکیل می‌دهد. این کوه‌ها از چند رشتة موازی تشکیل شده که از شمال و شمال غربی به جنوب و جنوب شرقی امتداد دارند و در حكم مرز طبیعی، حوزة رودهای دجله و فرات را از دشت همواری که تا اقیانوس هند و رود هلمند در شرق گسترده است، جدا می‌کنند. کوه‌های شرق ایران مرز شرقی ایران محسوب می‌شوند.

بدین ترتیب، فلات ایران با کوه‌های صعب‌العبوری احاطه شده که موقعیت آن‌ها یادآور حرف λ یونانی است. ارتفاع بلندترین کوه آن به بیش از پنج هزار متر می‌رسد. در کوه‌های ایران آتشفشان‌های خاموش متعددی وجود دارد: سبلان، سهند، بریر، دماوند و... ستون‌های بخار هنوز هم بر فراز دماوند دیده می‌شود. از صخره‌های دماوند چشمه‌های فراوان آب معدنی جاری است.